آکنه یاجوش یک بیماری شایع پوستی ست که تقریبا تمام انسانها در مقطعی ازطول زندگی خود،درجاتی ازآن را تجربه می کنند.عده ی زیادی از افراد بدلیل آنکه این بیماری در دوران نوجوانی شروع میشود آن را یک پدیده ی طبیعی وجزئی از علامتهای دوران بلوغ میدانند ولی با توجه به سن ابتلا وتاثیرآن روی ظاهرو زیبایی فرد و در موارد شدید همچنین به علت ایجاد عوارض و اسکار ، نیاز به درمان آن ضروری است.
علت ایجاد آکنه :
علت بوجود آمدن آکنه نامعلوم است اماعوامل ژنتیک درآن یک عامل زمینه ای بنظر میرسد. بعضی فاکتورهای موثر در ایجادیا تشدید آن عبارتنداز:
افزایش فعالیت غدد چربی
چربی عامل مهم و موثری در بروز آکنه میباشد. در افراد مبتلا به آکنه ، سلولهای غدد چربی مخلوط پیچیدهای از مواد چرب تولید میکنند. هورمونها بر ترشح غدد چربی موثر هستند. نقش چربی در ایجاد آکنه به حدی است که بسیاری از درمانها بر پایه کاهش میزان چربی پایه ریزی میشود.
فلور میکروبی غیر طبیعی
بطور طبیعی در سطح پوست و مجرای غدد چربی افراد مبتلا به آکنه ۳ باکتری یافت شده است، که این باکتریها نقش قابل ملاحظهای در ایجاد و تشدید آکنه ایفا مینمایند. بر این اساس مصرف داروهای آنتی باکتریال در درمان آکنه موثر است. وباکتریها علت اصلی التهابات آکنه محسوب میشوند.
رژیم غذایی
نقش رژیم غذایی در ایجاد یا تشدید آکنه هنوز مشخص نیست اما رژیمهای غذایی کم کالری تا حدودی میتواند از بروز آکنه جلوگیری کند. مصرف زیاده از حد شیرینی ، شکلات ،آجیل ،غذاهای دریایی و لبنیات و تماس با مواد روغنی نیز ممکن است باعث تشدید آکنه شوند. همچنین بصورت تجربی استفاده از غذاهای فست فود ،سوسیس، کالباس ، انواع سس و تنقلاتی مثل چیپس وپفک و… نیز میتواند باعث تشدید یا عدم بهبودی آکنه گردد.
عوامل هورمونی
حدود۷۰ درصدخانمها ۲-۷ روزقبل از قاعدگی ،ازتشدیدآکنه شاکی هستندکه بدلیل تاثیرهورمونها در ایجاد التهابات آکنه است.همچنین در بعضی بیماریهای هورمونی مانند تخمدان پلی کیستیک ،بیماری کوشینگ آکنه باشدت بالا دیده میشود.اثر هورمونها غالبا بدلیل تاثیر درفعالیت غددچربی است.
شغل
در بعضی از شغلها ،که در محیط گرم ومرطوب کار می کنند مانند کارخانجات کمپوت سازی وآشپزان و مواردی از این قبیل ممکن است آکنه ایجاد یا تشدید شود . همچنین شغلهایی که با مواد روغنی ، نفت و هیدروکربنهای هالوژنه و همچنین تماس بعضی مواد شیمیایی با پوست ، می توانددر صورت و اندامها آکنه ایجاد کند. در کل تعریق باعث تشدید آکنه میشود که علت آن جذب آب توسط سلولهای پوستی ست.
داروها
بعضی داروها مانند آزاتیوپرین ، هیدانتوئین ، ویتامین B12 ، ریفامیپین ، ایزونیازیدو… همچنین مصرف کورتیکواستروییدها چه بصورت خوراکی ویا موضعی میتوانند در ایجاد و تشدید آکنه موثراست.آندروژنها و گونادوتروپینها بخصوص در خانمها و ورزشکارانی که از این داروها استفاده می کنند،نیز میتواند ایجادآکنه کند.
آکنه آرایشی
استفاده از کرمها و محصولات آرایشی نامناسب مخصوصاآنهایی که حاوی روغنهای گیاهی ،لانولین و… هستند میتواند هم در ایجاد وهم در تشدید آکنه تاثیر داشته باشد.
آکنه مخصوصا بیشتر در اطراف دهان خانمهایی که ازموادآرایشی به مدت طولانی استفاده می کنند ایجاد میشود.
استرس
استرس بدلیل تاثیرروی سیستم هورمونی احتمالا محور هیپوفیز-آدرنال باعث تشدیدآکنه میشود.
سایش مداوم
آکنه در مناطقی ازپوست که در معرض سایش مداوم هستند مانند زیر لبه ی کلاه ، روسری ، شال یا در محل کوله پشتی ویا زیرباندهایی که برای بستن موها بکار میرود، حتی زیر کشباف یقه های بلند وموارد از این قبیل تشدید میشود.