اگزما، همان التهاب پوست می باشد که با خارش و خشکی و قرمزی پوست همراه است.
خوشبختانه این بیماری مسری نیست و درمان آن نیز بستگی به شدت بیماری و میزان استعداد فرد دارد یعنی افرادی که زمینه ژنتیکی وارثی دارند ،طولدرمان بیشتری نیاز دارند . در حالیکه در افرادی که زمینه ارثی ندارند درمان با رعایت نکات بهداشتی ۲ الی ۳ هفته طول می کشد.
انواع اگزما :
اگزما یا درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک شایع ترین نوع اگزما می باشد. درماتیت آتوپیک، یک بیماری مزمن پوستی، همراه با خارش و التهاب پوست می باشد که شدیدا خارش دار ،عودکننده و قرینه است. و در سالهای آغازین عمر شروع می شود و همچنین سابقه خانوادگی در این نوع اگزما وجود دارد.
بعضی عوامل محیطی باعث بوجود آمدن اولین علامت این بیماری یا بدتر شدن آن می شوند،که این عوامل عبارتند از:
آلاینده های هوا،مواد شوینده،عطرها،مواد محرک مثل صابون،نیکل موجود در بدلیجات یا فلزات،عوامل محیطی ازقبیل قارچ ها و گرده ی گیاهان
اگزما یا درماتیت تماسی
علائم درماتیت تماسی شامل: قرمزی،خارش وسوزش در مناطقی از پوست است که در تماس با مواد آلرژی زا، اسیدها، مواد پاک کننده و یا دیگر مواد قرار گرفته اند. این نوع اگزما در افرادی که مبتلا به درماتیت آتوپیک هستند بیشتر دیده میشود . نواحی در گیر معمولا دستهاست. همچنین افرادی که بطور مداوم لبهای خود را می لیسندبه دلیل خشک وتر کردن مکرر پوست ، دچار درماتیت تماسی اطراف دهان می شوند.
نمونه هایی دیگر از اگزمای تماسی عبارت است از: واکنش نسبت به مواد شوینده لباسها(پودرهای ماشین لباسشویی) – صابونها – لوازم آرایشی – عطرها –بعضی انواع پارچه ها مثل پارچه های کرکدار یا پشمی – نیکل موجود در جواهرات یا بدلیجات
با توجه به تعداد زیاد مواد محرک در این درماتیت، تشخیص مواد محرک این نوع اگزما بسیار مشکل می باشد.بایدتوجه داشت که افرادی که سابقه آلرژی دارند، خطر ابتلا به اگزمای تماسی در آنها بیشتر است.
اگزما یا درماتیت سبورئیک
علائم این اگزما شامل: تکه تکه شدن پوست، زرد و چرب شدن پوست سر، صورت و دیگر قسمت‌های بدن می باشد.
در نوزادان شوره سر، و زرد یا قهوه ای شدن بالای سر، نمونه ای از اگزمای سبورئیک است.
التهاب صورت در قسمت گونه ها و بینی نیز یکی از نمونه های این اگزما می باشد
این نوع اگزما همراه با خارش نیست .
استرس های روحی، به ندرت استفاده از بعضی شامپوها وهمچنین شرایط آب وهوایی ، این نوع اگزما را بوجود میاورد
اگزما یا درماتیت سکه ای
این اگزما اغلب در بازوها، پشت، باسن و ساق پا دیده می شود.
علائم این اگزما شامل: تکه های پوستی سکه ای شکل دارای پوسته ریزی، سفت شدن پوست و خارش شدید می باشد.
این نوع اگزما غالبا در زنان و مردان مسن یافت می شود. متاسفانه این نوع اگزما از مشکل ترین انواع اگزما از نظر پاسخ به درمان می باشد.
سابقه خانوادگی ابتلا به اگزمای آتوپیک، آسم و یا آلرژی باعث افزایش ابتلا به این نوع اگزما می شود.
اگزما یا درماتیت عصبی
یک التهاب پوستی مزمن می باشد که توسط یک خارش موضعی شروع می شود و به شدت تحریک می گردد.
زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله، بیشتر مستعد ابتلا به درماتیت عصبی می باشند.
این درماتیت موجب ایجاد تکه های فلس‌مانند در سر، ساق پا، مچ ها و ساعد می شود.وباگذشت زمان پوست سفت وچرمی شکل می شود.
اگزما یا درماتیت ساکن
این درماتیت در اثر مشکلات گردش خون ونارسایی وریدی وتحریک پوست درساق پاها می باشد. واغلب بیماران سابقه شخصی یا خانوادگی واریس را ذکر می کنند. و این اگزما بیشتر افراد میانسال و مسن را مبتلا می کند.
حدود ۶ تا ۷ درصد افراد بالای ۵۰ سال مستعد ابتلا به این درماتیت می باشند.
علائم این درماتیت شامل: خارش و قرمزیا قهوه ای شدن رنگ پوست در یک و یا هر دو پا .
در اثر پیشرفت این بیماری، تاول، تراوش ضایعات پوستی و زخم در مناطق آسیب دیده مشاهده می شود.
مشکلات مزمن گردش خون (مانند واریس ) باعث افزایش ادم (تجمع مایعات) در پاها میشود.
این نوع درماتیت به نام درماتیت واریسی نیز گفته میشود.
اگزما یا درماتیت دیس هیدروتیک
این نوع اگزما شامل تحریک پوست در کف دست و کف پا می باشد.علائم آن: تاول های عمیق و روشن که خارش و سوزش دارند وبیشتر از ۲۰ درصد افراد که اگزمای دست دارند، دچار این اگزما می شوند.معمولا افراد دچار تعریق فراوان با این حالت همراه است ویا علایم این بیماری را بدتر می کند. اغلب این بیماران سابقه خانوادگی انواع اگزما یا آسم وحساسیت را در خانواده دارند.این اگزما در آب و هوای گرم و در ماه های بهار و تابستان بیشتر شایع است.
چگونه اگزما را درمان کنیم ؟
اگزما یک بیماری سخت و خارش آن بسیار شدید است؛ به طوری که به لایه محافظ پوست آسیب خواهد رساند و پوست حساس‌تر میشود. گاهی خارش آنقدر شدید است که احساس می‌کنید باید فریاد بزنید. حتی خاراندن می‌تواند موجب خونریزی پوست شود. در این مقاله اطلاعاتی در مورد این بیماری به شما ارائه خواهیم کرد و روش مناسب درمان اگزما و تسکین خارش‌های وحشتناک را خواهید آموخت.همچنان که گفته شد اگزما بیماری مزمن پوستی است که در این بیماری پوست دچار التهاب و خارش و تحریک میشود. که می‌تواند روی هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شود.برخی از علائم ابتلا به اگزما عبارتند ازخارش و سوزش پوست، قرمزی، تاول و برآمدگی، تورم، برجستگی، پوسته‌پوسته شدن پوست. برخی از انواع اگزما، مانند اگزمای حساسیت ناشی از تماس با یک ماده تحریک کننده، در هنگام تماس باعث قرمزی، خارش و ترشح پوست می‌شوند. اگزمای شوره‌دار، می‌تواند پوست را زرد، روغنی و فلس‌دار کند.
دلایل ابتلا به اگزما
علت دقیق بسیاری ازانواع اگزما نامعلوم است .امابرخی معتقدند که ناشی از فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عوامل ناشناخته و محرک‌های محیط زیست است. اگزما اغلب در خانواده‌هایی شایع است که سابقه آلرژی و یا آسم دارند.برخی از دلایل احتمالی ابتلا به اگزما عبارتندازتماس با مواد خشن و یا خارش‌زا همچون پشم ، آب و هوا و دمای بیش از حد گرم و یا بیش از حد سرد ، حیوانات ، استرس، دود سیگار ، غذاهایی که باعث واکنش‌های حساسیتی می‌شوند؛ مثل گندم، لبنیات، آجیل، شکلات ، مواد شیمیایی موجود در صابون و یا مواد شوینده ، عطرها و اسانس‌ها مواد شیمیایی موجود در محصولات مراقبت از پوست لوازم آرایشی ، مواد شیمیایی خانگی و سموم و…
گاه علت اگزما،مصرف غذاهای آلرژی‌زا است این غذاها عبارتند از: شیر، تخم‌مرغ، گندم، سویا، بادام زمینی، آجیل، مرکبات (پرتقال، لیمو و گریپ فروت)، گوجه‌فرنگی و انواع توت‌ها اگر دچار اگزمای مزمن هستید، تمام مواد غذایی را که می‌خورید، برای چند هفته یادداشت و بثوراتی را که ایجاد میشود، بررسی کنید و هرگونه رابطه میان رژیم غذایی و شیوع اگزما را در بدن تحت نظر بگیرید.
به این ترتیب به مرور متوجه خواهید شد که چه غذاهایی موجب اگزما و یا عود آن می‌شوند
پیشگیری از ایجاد اگزما
تشدید ضایعات اگزما با انجام چند فاکتور ساده قابل پیشگیری است . دستوراتی که می تواند از تشدید ضایعات بکاهد یا تعداد دفعات آن را کاهش دهد ،شامل :
به طور مکرر پوست رابامرطوب کننده های مناسب مرطوب کنید.
از تغییرات ناگهانی حرارت و رطوبت در محیط بپرهیزید.
از تعریق یا گرمای بیش از حد پیشگیری کنید.
استرس را کاهش دهید.
از تماس بامواد ایجاد کننده خارش مثل پشم یا سایر محرک ها دور بمانید.
از صابون های قوی و پاک کننده ها اجتناب کنید
از فاکتورهای آلرژن محیطی مثل زوائد حیوانات ،زباله ها . .. اجتناب کنید.
غذاهایی که باعث تشدید ضایعات می شوند مانندفلفل وموارد مشابه میل نکنید
درمان اگزما
اولین قدم در درمان اگزما پیشگیری از خارش است و بهتر است از محلول ها یا کرم های موضعی جهت مرطوب کردن پوست استفاده کنید همچنین این راه بسیار موثر است خصوصا اگر پس از استحمام (درعرض ۳ دقیقه پس از استحمام)انجام شود و دیگر اینکه استفاده از کمپرس سرد برروی ضایعات خارش دار باعث بهبودی خارش می شود .
اگر شرایط موجود بدتر شد یا به طور رضایت بخشی برطرف نشد، استفاده از کرم ها یا پمادهای کورتیکوستروئیدموضعی باتجویز پزشک برای کاهش التهاب لازم است.که دراین صورت استفاده از این داروها جنبه درمانی خواهدداشتو قدم بعدی در پیشگیری از اگزماهای پوستی استفاده از دستکش های نخی زیر دستکش پلاستیکی است(درواقع قطع تماس با مواد آلرژن) امادرموارد بدترشدن ضایعات استفاده از کورتیکوستروئید خوراکی باتجویزپزشک لازم است ولی باید مدنظرداشت که باقطع درمان خوراکی امکان تشدید دوباره ضایعات وجود داردهمچنین پوستی که تحت تاثیر اگزما قرار دارد،ممکن است دچارعفونت شودکه در این مورد تجویز موضعی یا خوراکی آنتی بیوتیک لازم است .
به علاوه در موارد خارش شدید،آنتی هیستامین خوراکی تجویز می شود. ازآنجایی که عارضه شایع آنتی هیستامین هاخواب آلودگی است ،بهتر است این ترکیبات قبل از خواب مصرف شود و پس از مصرف این ترکیبات از رانندگی پرهیز شود .
به طور کلی شیوع اگزماهای پوستی در فصل بهار۵/۱الی ۲ برابر افزایش مییابد که با رعایت اصول فوق می توان تا حد زیادی این بیماری را کنترل کرد.
سایردرمانها شامل:
درمان‌های خانگی
درمان اگزما با داروهای خانگی، علاوه بر اینکه ساده و کم‌هزینه است، معمولاً عوارض جانبی کمتری دارد، در اینجا به برخی از این روش‌ها که برای افراد مختلف مفید بوده است. اشاره میشود:
استفاده از کمپرس سرد برای تسکین خارش ، نوشیدن مقدار زیادی آب (این روش بسیار مفید است).
حمام با بلغور جوی دو سر التهاب پوست را تسکین می‌دهد و یک مرطوب‌کننده عالی است.
حمام با آب ولرم که درون وان یک‌چهارم فنجان جوش شیرین ریخته شده باشد.
روغن خالص و تصفیه شده شترمرغ، دارای خواص ضدالتهابی است و اگزما را درمان می‌کند.
می توانید روغن زیتون را به پوست خود بمالید و پس از چند دقیقه آن را با یک شامپوی ضدآلرژی بشویید
درمان اگزما با تغییر در سبک زندگی
علاوه بر درمان اگزما با داروهای خانگی، برخی تغییرات ساده در شیوه زندگی می‌تواند تا حدود زیادی به کاهش علائم اگزما کمک کند.
کاهش استرس: استراحت کافی داشته باشید، تفریح کنید و به تمدد اعصاب بپردازید و افکار منفی را از خود دور کنید. دوش آب گرم(نه داغ ) در رسیدن به آرامش بسیار مؤثر است.
از محصولات بهداشتی و آرایشی ضدحساسیت و ضعیف استفاده کنید. همیشه پوست خود را مرطوب نگه دارید. مرطوب‌کننده‌ها از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند.
هوای منزل را مرطوب نگه دارید. می‌توانید از دستگاه‌های مرطوب‌کننده نیزاستفاده کنید.
لباس‌های پنبه‌ای بپوشید سعی کنید ملحفه و روتختی شما از جنس پنبه و یا نخ باشد.
اگر خارش شما شدید بود، با جوراب و دستکش بخوابید. تا باخاراندن شبانه پوست خود رازخمی نکنید.
از قرار گرفتن در برابر آلرژن‌ها همچون گرد و غبار و گرده گیاهان، خودداری کنید.
از مصرف لوسیون‌ها، صابون‌های خشن و شامپو و مواد شیمیائی قوی که حاوی رنگ‌های مصنوعی، اسانس و یا مواد محرک هستند، اجتناب ورزید.
از محصولات گیاهی و ضدحساسیت استفاده کنید که معمولاً عاری از هر نوع ماده تحریک‌کننده هستند .
درمان اگزما با تغذیه
برخی افراد درمی‌یابند که با تغییر رژیم غذائی می‌توانند اگزمای خود را درمان کنند.
تخم‌مرغ، محصولات لبنی، شکلات، رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌های و غذاهای فرآوری شده همچون سوسیس،کالباس ،چیپس وپفک وامثال اینها را از زندگی خود حذف کنید. میوه‌ها و سبزیجات خام بخورید و رژیم غذائی سرشار از میوه و آبمیوه طبیعی داشته باشید.
اسیدهای چرب ضروری را که در روغن ماهی، تخم‌کتان، گردو، ساردین و ماهی آزاد وجود دارند، فراموش نکنید.
بهترین نوع اسیدهای چرب امگا ۳ است که می‌توانید مکمل آن را بخورید. پروبیوتیک‌ها را فراموش نکنید. این باکتری‌های مفید می‌توانند به درمان اگزما در کودکان بسیار کمک کنند.
درمان با گیاهان داروئی
مطالعات اخیر نشان می‌دهند که طب‌سوزنی و طب گیاهی چینی می‌تواند اگزما را درمان کند. نوشیدن مخلوطی از گیاهان دارویی چینی و استحمام با آنها و استفاده از کرم‌های گیاهی، اگزما را در اکثر بیماران درمان می‌کند.چای سبز و سیاه و سفید، موجب بهبود اگزما میشود. علاوه بر نوشیدن، اسپری آنها بر روی پوست نیز مؤثر خواهد بود، اگرچه توصیه میشود دراستفاده از آنها متعادل باشید، زیرا حاوی کافئین هستند. آبلیمو و روغن زیتون نیز مؤثرند.
درمان پزشکی اگزما
در اگزمای مزمن، روش‌های فوق نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه بیماری عود می‌کند و روش‌های درمانی ذکر شده موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن و عود و چرخه التهاب و افزایش استرس میشود. از آنجا که پژوهشگران هنوز نمی‌دانند چه چیزی منجر به اگزما میشود، رویکرد جامعی برای درمان آن وجود دارد که در واقع شامل تغییرات رژیم غذایی، کاهش استرس و اجتناب از عوامل آلرژی‌زا میشود. این موارد به درمان اگزمامی انجامد.
گاهی اوقات بدن آنقدر دچار استرس میشود که تمام روش‌های طبیعی رژیم غذایی و گیاهی نیز در درمان اگزما مؤثر نمی‌شود،اینجاست که باید به پزشک مراجعه کرد تا با تجویز داروهای مناسب درمان مناسب صورت بگیرد.
مرطوب‌کننده‌ها می‌توانند مانع از خشکی پوست شده و یک لایه محافظ روی پوست به وجود آورند که این لایه پوست رادر برابر مواد شیمیایی مضر محافظت می‌کند.
اگزما در کودکان بسیار شایع است و اکثر آنها تا سن سه ماهگی خود اگزما را تجربه می‌کنند و در برخی از آنها اگزما تا دوران نوجوانی باقی خواهد ماند. یکی از مؤثرترین روش‌های درمان و کنترل اگزما در نوزادان، تغذیه با شیر مادر است. حداقل شش ماه تغذیه با شیر مادر از اگزما پیشگیری کنید. خوشبختانه اگزما مسری نیست، اما در خانواده‌هایی که سابقه اگزما، حساسیت و یا آسم دارند، احتمال ابتلا به اگزما نیز وجود دارد.
